„Kto czyta książki, żyje podwójnie”.
Umberto Eco
W dniu 8 września 2018 roku w amfiteatrze nad Czarnym Potokiem w Rymanowie Zdroju została zorganizowana akcja Narodowe Czytanie. Uroczystość, przygotowana przez Gminny Ośrodek Kultury w Rymanowie, Gminną Bibliotekę Publiczną w Rymanowie i Zespół Szkół Publicznych w Posadzie Górnej, zgromadziła rzesze miłośników literatury pięknej. Podczas tegorocznej edycji narodową lekturą było „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego – ostatnia powieść autora, wydana w 1924 roku. Pisarz dokonał w niej bilansu pierwszych lat niepodległości Polski, zwracając uwagę na entuzjazm, chęć odbudowy państwa, ale także na błędy i zaniechania, jakie popełnili nasi antenaci – budowniczowie II Rzeczypospolitej. Książka stanowiła zachętę do wspólnej debaty nad kształtem Polski. Ta myśl w głównej mierze zdecydowała o tym, że dzieło Żeromskiego czytano w wielu miejscach w Polsce w roku jubileuszu odzyskania niepodległości.
Najpierw byliśmy świadkami występu chóru „Koloryt”, działającego przy GOK-u w Rymanowie. Artyści pod batutą Pani dyrygent Iwony Tylki zaśpiewali kilka pieśni patriotycznych. Były to: „Bogurodzica”, „Warszawianka”, „Rota”, „Marsz Pierwszej Brygady” oraz „Polskie kwiaty”. Utwory te odegrały ważną rolę w dziejach naszej ojczyzny, pełniąc przez dziesięciolecia, a nawet stulecia funkcję pieśni hymnicznych.
Następnie głos zabrała młodzież. Funkcję konferansjerek pełniły: Aleksandra Hanus i Anna Dąbrowska, które niezwykle sugestywnie i z niemałą swadą zapowiadały wykonawców na scenie amfiteatru. Słowa uznania należy skierować w kierunku wokalistek. Gromkie brawa zebrał duet: Otylia Landsmann i Sylwia Gładysiewicz. Artystki zaprezentowały aż trzy utwory: „Przytulmy Polskę do serca”, „Uwierz, Polsko”, „Taki kraj”. Ich interpretacja tekstu wywoływała za każdym razem wzruszenie u słuchaczy, poczucie narodowej dumy i nieskrywanej nostalgii. Porwały wszystkich jednocześnie brawurowym i sensualnym wykonaniem pięknych pieśni. Uwagę słuchaczy przykuła Amelia Chmiel, którą usłyszeliśmy w utworze „Jedna chwila”. Słowa „Niczego mi nie żal / Wszystko ma początek, / Wszystko ma też swój kres” na długo zapadły w naszej pamięci, skłaniając do refleksji nad tragicznymi kartami z dziejów naszej ojczyzny. Burzą braw nagrodzono występ Oliwii Szybki za utwór „A jeśli nie wrócę”, opowiadający o tragizmie pokolenia Polaków, walczących o wartość najwyższą, czyli wolność. Mądry tekst, wpadająca w ucho melodia oraz nienaganne wykonanie pieśni „Niepodległa, niepokorna” sprawiły, że Izabela Siręga zachwyciła każdego bez wyjątku w czasie swego występu. Podobne odczucia towarzyszyły słuchaczom podczas prezentacji utworu „Tu wszędzie jest moja ojczyzna” przez Julię Dąbrowską.
Wspomnijmy o wystąpieniach recytatorów, którzy wygłosili ze sceny liryki gloryfikujące Polskę i jej narodowych bohaterów. Najpierw usłyszeliśmy Dominikę Kloczkowską w „Pieśni o domu” Marii Konopnickiej. Młoda artystka potrafiła nawiązać więź ze słuchaczami. Niezwykle emocjonalna była sztuka recytacji w wykonaniu Weroniki Hanus. Jej interpretacja „Ziemi rodzinnej” Władysława Bełzy spotkała się z przychylnym przyjęciem zgromadzonych widzów. Prawdziwy popis sztuki recytacji dała Aleksandra Hanus. Porywająco wygłosiła liryk Marii Konopnickiej „Ojczyzna”. Dzięki jej niezwykłym zdolnościom werbalnym wzbudziła w nas poczucie dumy narodowej, umiejętnie stopniując napięcie emocjonalne z audytorium. Zasłużone brawa otrzymała Emilia Mazurek, którą usłyszeliśmy w „Pieśni o Józefie Piłsudskim” Alfonsa Dzięciołowskiego. Wspaniale zaprezentowała się Izabela Siręga, recytująca „Modlitwę za Ojczyznę” Władysława Bełzy, nazywanego wielkim piewcą polskości. Jej kultura żywego słowa została doceniona przez publiczność, która nagrodziła wszechstronną artystkę gromkim aplauzem. Jako ostatnia w gronie recytatorek wystąpiła Gabriela Smerecka. Zaprezentowała liryk „Mowa polska” Władysława Bełzy. Zrozumienie tekstu i emocjonalny przekaz treści wprost ze sceny były jej głównym atutem.
Jednakże najważniejszymi bohaterami spotkania patriotycznego, zorganizowanego w ramach akcji Narodowe Czytanie, byli lektorzy, którzy odczytywali wyjątki powieści Stefana Żeromskiego. W gronie tym znaleźli się: Pan Wojciech Farbaniec, burmistrz gminy Rymanów, Pani Danuta Litarowicz – dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Rymanowie, Pani Monika Rygiel – dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Rymanowie, Pan Piotr Cisek – dyrektor Zespołu Szkół Publicznych w Posadzie Górnej, Pani Małgorzata Śliwka – nauczycielka Domu Wczasów Dziecięcych w Rymanowie Zdroju i ksiądz Tomasz Dziob – wikary z parafii Rymanów Zdrój. Wszyscy bez wyjątku potrafili swą interpretacją tekstu przykuć uwagę licznie zgromadzonej w amfiteatrze publiczności – mieszkańców Rymanowa Zdroju i Posady Górnej, turystów oraz kuracjuszy. Wykazali się błyskotliwą i niezwykle emocjonalną sztuką czytania tekstu, która dostarczyła audytorium wielu intelektualnych przeżyć i wzruszeń. Ta lekcja literatury była niezwykłym doświadczeniem i wielkim doznaniem duchowym. Dzięki wysokiej kulturze żywego słowa udało się lektorom zbudować niewidzialną więź ze słuchaczami i wprowadzić ich w stan najwyższego skupienia emocjonalnego. Czytający fragmenty „Przedwiośnia” swymi wystąpieniami potwierdzili, iż myśl Kartezjusza, francuskiego filozofa, jednego z najznakomitszych umysłów XVII wieku – „Czytanie dobrych książek jest niczym rozmowa z najwspanialszymi ludźmi minionych czasów” – nie straciła na znaczeniu.
Ostatnim punktem programu była możliwość przybicia znaku okazjonalnej pieczęci na własnym egzemplarzu „Przedwiośnia”. Pieczęć została przygotowana przez Kancelarię Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. W ten symboliczny sposób mogliśmy zaznaczyć swoją obecność na uroczystości Narodowego Czytania, zyskując cenny, bo unikatowy egzemplarz „ku pamięci przyszłych pokoleń”.
Akcja Narodowe Czytanie miała na celu popularyzację czytelnictwa oraz wzmacnianie poczucia narodowej tożsamości poprzez kontakt z największymi dziełami polskiej literatury. Autorem scenariusza był Pan Waldemar Kilar, natomiast oprawa muzyczna to dzieło Pana Bogusława Malinowskiego. Do zobaczenia za rok!
