Internet, telewizja i gry komputerowe, telefon komórkowy towarzyszą dzieciom już od pierwszych lat życia, które są bardzo ważne w ich rozwoju.
Badania wykazały, że dzieci które zbyt długo czasu spędzają przed ekranem telewizora lub monitorem rozwijają się dużo wolniej. Później uczą się mówić, posiadają mniejszy zasób słów, później nabywają umiejętność czytania i pisania. Zachowują się agresywnie i bardzo często nie potrafią odróżnić świata fikcji od rzeczywistości. Wcielają się we wcześniej poznane fantastyczne postacie. Dziecko do końca nie potrafi ocenić co jest dobre a co złe. Naśladuje zachowanie swojego idola i powtarza to co działo się na ekranie. Otaczający świat poznają tylko przez dwa zmysły wzrok i słuch dlatego brak innych doznań przyczynia się do uboższego poznania rzeczywistości. Siedzenie przed ekranem telewizora lub monitora powoduje, że dziecko nie ma czasu na spacery, wycieczki a przede wszystkim na aktywność ruchową szczególnie na świeżym powietrzu, która ma ogromny wpływ na zdrowie i rozwój fizyczny. Brakuje dzieciom czasu na zabawy zabawkami i zabawę z rówieśnikami. W dalszym życiu napotykają na trudności w nawiązywaniu kontaktów z innymi osobami.
Na szczęście na rynku mamy bogatą ofertę gier i filmów edukacyjnych, dzięki którym dzieci mogą rozwijać swoje zainteresowania np. przyrodnicze, sportowe, matematyczne i językowe. Ponadto gry i filmy odpowiednio dobrane do wieku dziecka uczą i doskonalą umiejętność czytania, pisania i liczenia , pobudzają wyobraźnie i myślenie strategiczne. Film może przenieść dziecko do nieznanego dotąd świata zwierząt i poznać uroki przyrody. Dlatego osoby dorosłe kupując grę komputerową powinny z uwagą przeczytać informację, która jest umieszczona na opakowaniu.
Dzieci i młodzież to grupa społeczna najbardziej narażona na zagrożenia płynące z sieci. Z reguły zaczyna się od braku kontroli ze strony rodziców. Ze względu na nadmiar zajęć i brak czasu rodzice pozostawiają swoje pociechy przed komputerem zupełnie nie kontrolując ich działań. Dzieci pozostawione same sobie często korzystają z różnego rodzaju komunikatorów takich jak: Gadu- gadu oraz czatów powszechnie oferowanych przez większe portale internetowe (Onet, WP, Interia). Całe niebezpieczeństwo tego typu rozrywki kryje się w tym, że dziecko nie ma możliwości sprawdzenia z kim tak naprawdę rozmawia. Poprzez takie rozmowy pedofile zaczepiają dzieci podając się za ich rówieśników i proponują wymianę zdjęć, przyjaźń a nawet spotkania towarzyskie. W Polsce coraz częściej organizuje się kampanie mówiące o takim zagrożeniu. Najpopularniejszą z nich jest kampania społeczna zatytułowana "dziecko w sieci", w której uczula się zarówno rodziców, opiekunów dzieci na niebezpieczeństwo spotkania z nieodpowiednią osobą w sieci. Stosunkowo nowym zjawiskiem jest popularność portalu społecznościowego Facebook. Nie jesteśmy w stanie zabronić naszym dzieciom korzystania, ale możemy monitorować ich poczynania. Przede wszystkim jeśli chodzi o dzieci młodsze. Miejmy na uwadze ich poczynania, czy to pod względem wypowiedzi, czy zdjęć prywatnych zamieszczonych na profilu. Pamiętajmy że wszelkie informacje tam zawarte mogą stać się cenne dla ludzi którzy mogą wyrządzić krzywdę dziecku . Nauczmy nasze dzieci ochrony własnej prywatności.
O uzależnieniu mówi się, gdy do organizmu wprowadzane są substancje uzależniające takie jak narkotyki, alkohol czy nikotyna. Profesor Wojciech Kostowski twierdzi, że siecioholizm można zaliczyć do uzależnień behawioralnych, czyli tzw. zachowań przymusowych. Na podobnej zasadzie ludzie uzależniają się od hazardu czy zakupów. Profesor Kostkowski podkreśla, że działa tu typowy układ nagrody: określona czynność czy zachowanie kojarzy się z przyjemnością i działa na odpowiedni ośrodek w mózgu.
Podstawowe objawy uzależnienia to: potrzeba bycia w sieci i nawiązywanie lub kontynuowanie wirtualnych kontaktów towarzyskich, problemy ze skupieniem uwagi, utrata kontaktu z rzeczywistością, niekontrolowane wybuchy irytacji, agresji, brak kontroli w korzystaniu z Internetu, złe samopoczucie w okresach pozbawionych kontaktu z Internetem, kłopoty z utrzymaniem równowagi, omamy i halucynacje, kłopoty z łaknieniem, nadmierna potliwość, drżenie rąk.
Nieumiejętne korzystanie z Internetu prowadzić może do zachowania nałogowego u każdego użytkownika. Ważny staje się zatem program edukacji informatycznej, który uwzględni zalety i wady Internetu, jego wpływ na niebezpieczeństwo wystąpienia zachowania nałogowego. Program taki może ustrzec nowych użytkowników przed zgubnymi konsekwencjami. W przypadku osób, które już odczuwają silny wpływ Internetu na ich życie, zaczynają cierpieć z tego powodu. Zaproponować można im techniki kontrolowanego korzystania z sieci.
Do najczęściej opisywanych skutków uzależnienia od Internetu należą: rezygnacja z bezpośredniego kontaktu międzyludzkiego, utrata zainteresowania wszelkimi formami aktywności społecznej, zaniedbanie życia rodzinnego, nauki, pracy, brak troski o własne zdrowie i higienę osobistą (m.in. zapominanie o posiłkach), zaburzenia w zakresie własnej tożsamości, w sferze uczuć i emocji, zawężenie zainteresowań i możliwości intelektualnych, utrwalenie postawy egocentrycznej, zubożenie języka, rezygnacja z rozrywek, kłopoty finansowe.
Terapia zespołu uzależnienia od Internetu jest bardzo podobna do programów leczenia uzależnienia od alkoholu czy patologicznego hazardu. Pomocne w terapii jest także przygotowanie szczegółowego planu dnia, a w nim przede wszystkim określenie ram czasowych korzystania z Internetu, a także innych codziennych aktywności, łącznie z wypoczynkiem. Bez wątpienia Internet jest także miejscem pracy wielu ludzi. Dlatego dopóki przebywanie w Sieci ma obiektywną i uzasadnioną przyczynę, to bez względu na ilość spędzanego w niej czasu nie można mówić o uzależnieniu. Problem pojawia się z chwilą utraty kontroli nad czasem i sposobem użytkowania tego medium.
Internet ma wiele pozytywnych stron i warto z niego korzystać, oczywiście w rozsądnych granica
Zacznij się niepokoić gdy:
- Dziecko wpada w "ciągi komputerowe" siedzi po kilka godzin bez przerwy, nie może się oderwać.
- Jest rozdrażnione, gdy nie może skorzystać z komputera.
- Zaniedbuje inne ulubione zajęcia na rzecz komputera.
- Jego zaangażowanie w świat wirtualny przynosi szkody w realnym, np. nie odrabia lekcji, zaniedbuje przyjaciół.
- Ucieka przed rzeczywistymi problemami w świat wirtualny.
- Używa komputera, by poprawić sobie nastrój.
- Próbuje ograniczyć ilość czasu spędzonego przed komputerem lecz to mu się nie udaje
Od kilkunastu lat bardzo popularnym elementem życia społeczeństwa stał się telefon komórkowy. Tutaj należałoby zastanowić się w jakim wieku można pozwolić dziecku aby miało osobisty telefon. Jest to coraz bardziej skomplikowane, ponieważ dzisiaj telefon to nie tylko telefon, ale także urządzenie w którym można mieć nieodpowiednie gry i dostęp do Internetu. Telefon komórkowy w szkole to rzecz zbędna ponieważ rozprasza uczniów i kusi do wielu nieprzemyślanych i niedozwolonych zachowań np. nagrywanie filmików osobom, które tego sobie nie życzą, pisanie smsów na lekcji. Rodzice powinien zastanowić się zanim podejmie decyzję o tym kiedy dziecko może posiadać to urządzenie.
Referat wygłoszony w ramach pedagogizacji rodziców przez pedagoga szkolnego Panią Ewę Barańską.
