„Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy”.
Albert Einstein
W dniu 18 kwietnia 2016 roku uczniowie klas IIIa i IIIb gimnazjum przystąpili do egzaminu humanistycznego, składającego się z dwóch części. Najpierw o godzinie 9:00 gimnazjaliści rozwiązywali test z historii i wiedzy o społeczeństwie, złożony z zadań zamkniętych, na które musieli odpowiedzieć w ciągu 60 minut. Pytania dotyczyły historii powszechnej (starożytna Grecja i Rzym, panowanie Karola Wielkiego, odkrycia geograficzne) oraz historii Polski (m.in. rozbicie dzielnicowe, bitwa pod Grunwaldem, dynastia Jagiellonów, czasy saskie, rozbiory, przyczyny wybuchu I wojny światowej). Należało wykazać się umiejętnością odczytywania danych z tabel, wykresów, schematów, interpretowania tekstów źródłowych, w tym fragmentów kronik, rycin i plakatów. Podczas egzaminu z języka polskiego, który rozpoczął się o godz. 11:00 i trwał 90 minut, uczniowie rozwiązywali test złożony z zadań zamkniętych i otwartych.
Polecenia były redagowane w oparciu o różne teksty pisane, m.in. należało zapoznać się z fragmentem powieści historycznej „Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza, fraszką „Róża prawdziwa i sztuczna” Jana Sztaudyngera, artykułem „Zwykły dzień” Katarzyny Janowskiej oraz fragmentem książki, poświęconej historii obyczaju w Polsce „Damy, rycerze, dżinsy” Tadeusza Rojka. Test zamknęły dwa zadania otwarte. Najpierw poproszono o zredagowanie kilkudaniowej wypowiedzi o charakterze argumentacyjnym, w której zdający odnieśli się do stwierdzenia, że „rozmowa jest najważniejszym i jedynym środkiem względnie łatwego zdobywania ludzkiej sympatii”. W wypracowaniu scharakteryzowali wybranego przez siebie bohatera literackiego, który wolność uznał za najważniejszą wartość. Uczniowie najczęściej w swych rozważaniach portretowali m.in. bohaterów „Kamieni na szaniec” Aleksandra Kamińskiego – Alka, Rudego i Zośkę, Skawińskiego z noweli „Latarnik” Henryka Sienkiewicza, Małego Księcia z paraboli Antoine’a de Saint Exupery’ego. Zakodowane prace zostaną ocenione przez ekspertów powołanych przez dyrektora Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie. Wyniki poznamy 17 czerwca 2016 roku. Będą one miały wpływ na przyjęcie uczniów do wybranych przez nich szkół ponadgimnazjalnych.
Egzamin w klasie trzeciej gimnazjum obejmuje wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego w odniesieniu do wybranych przedmiotów nauczanych na trzecim i wcześniejszych etapach edukacyjnych. Egzamin gimnazjalny składa się z trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego, matematyczno-przyrodniczej z zakresu przedmiotów przyrodniczych i z zakresu matematyki, z języka obcego nowożytnego. Gimnazjalista przystępuje do egzaminu z jednego z następujących języków: angielskiego, francuskiego, hiszpańskiego, niemieckiego, rosyjskiego, ukraińskiego i włoskiego. Uczeń może wybrać tylko ten język, którego uczy się w szkole jako przedmiotu obowiązkowego. Do egzaminu z języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym ma obowiązek przystąpić każdy gimnazjalista. Egzamin na poziomie rozszerzonym jest obowiązkowy tylko dla uczniów, którzy na egzaminie wybrali język, którego uczyli się również w szkole podstawowej. Mogą do niego przystąpić także pozostali gimnazjaliści, jeśli zechcą sprawdzić poziom swoich umiejętności językowych. Egzamin ma formę pisemną. Przystąpienie do egzaminu jest warunkiem ukończenia gimnazjum, ale nie określa się minimalnego wyniku, jaki zdający powinien uzyskać, toteż egzaminu nie można nie zdać.
